INTERVJU: PROF. DR. RIFAT ŠKRIJELJ, REKTOR UNIVERZITETA U SARAJEVU
Razgovarala: Selma Pušina
SARAJEVO, 12. JANUARA (ONASA) – Rektor Univerziteta u Sarajevu prof. dr Rifat Škrijelj u intrevjuu za Agenciju ONASA, između ostalog, govori o uspjesima i planovima UNSA-e, uređenju kampusa kao jednog od prioriteta, najavljenom projektu Univerzitetske biblioteke, osipanju kadra, te o odlasku mladog, obrazovnog kadra iz zemlje.
ONASA: Šta biste, od Vašeg preuzimanja mandata, izdvojili kao najveći uspjeh UNSA i istovremeno koji su Vam planovi u narednom periodu?
ŠKRIJELJ: Prethodna tri mjeseca, koliko sam na funkciji rektora Univerziteta u Sarajevu, obilježile su brojne aktivnosti i realizacija nekih od ciljeva koje sam najavio u svom programu rada. U oktobru je novo rukovodstvo Univerziteta u Sarajevu preuzelo svoje funkcije, te predstavilo aktivnosti planirane s ciljem kontinuiranog razvoja i uključivanja Univerziteta u Sarajevu u savremene evropske i svjetske akademske tokove. Broj prorektora Univerziteta povećan je za dva, tako da sada pored prorektora za nastavu i studentska pitanja, prorektora za naučnoistraživački/umjetničkoistraživački rad, prorektora za međunarodnu saradnju i prorektora za finansije, Univerzitet ima i prorektora za umjetnost, kulturu i sport i prorektora za kvalitet.
Također, u proteklom periodu izvršeno je imenovanje direktora Univerzitetskog tele-informatičkog centra – UTIC i imenovanje rukovodioca centara Univerziteta u Sarajevu. Novembar je obilježio najvažniji događaj za našu akademsku zajednicu i našu državu Bosnu i Hercegovinu – svečana promocija i dodjela diploma za 5491 diplomanta i magistranta Univerziteta u Sarajevu.Decembar su obilježili brojni događaji organizovani u povodu obilježavanja 67. godišnjice Univerziteta: Svečana sjednica Senata, Izložba umjetničkih radova studenata Akademije likovnih umjetnosti, Predstava “Čitač” koja je izvedena na Akademiji scenskih umjetnosti, Sportski susreti na Fakultetu sporta i tjelesnog odgoja, Promocija počasnog doktora i profesora emeritusa Univerziteta u Sarajevu, Sedmi sajam stipendija, Koncert Muzičke akademije, Promocija izdanja naučnih instituta Univerziteta i Promocija doktora nauka i umjetnosti Univerziteta u Sarajevu. 2016. godinu završili smo značajnim postignućem – formiranjem Savjeta za nauku i umjetnost Univerziteta u Sarajevu, a u narednom periodu planiramo i formiranje centra za naučna istraživanja. Brojne su aktivnosti kojima ćemo biti posvećeni u narednoj godini i narednom periodu, poput zapošljavanja novih 200 asistenata – najuspješnijih studenata Univerziteta u Sarajevu, akreditacije studijskih programa, adekvatnog smještaja organizacionih jedinica, izgradnje zgrade Akademije scenskih umjetnosti, rekonstrukcije bazena na Fakultetu sporta i tjelesnog odgoja, izgradnje Biblioteke Univerziteta u Sarajevu, uređenja Kampusa Univerziteta i mnogih drugih. Nastavit ćemo jačati ulogu vodeće institucije u Bosni i Hercegovini te raditi na kontinuiranom razvoju i uključivanju Univerziteta u savremene evropske i svjetske akademske tokove.
ONASA: Na početku mandata, naglasili ste, da će Vam uređenje studentskog kampusa biti jedan od prioriteta. Koji su koraci konkretno poduzeti na tom planu?
ŠKRIJELJ: Na prostoru Kampusa Univerziteta u Sarajevu već dugo ništa nije urađeno i smatram da je to potrebno promijeniti što prije. Početkom 1996. godine pravo korištenja i upravljanja nad zgradama i zemljištem bivše kasarne “Maršal Tito” preneseno je na Univerzitet u Sarajevu, sa ciljem izgradnje univerzitetskog kampusa. Na prostoru Kampusa Univerziteta u Sarajevu trenutno je smješteno sedam organizacionih jedinica Univerziteta u Sarajevu: Elektrotehnički fakultet, Fakultet za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije, Fakultet za saobraćaj i komunikacije, Farmaceutski fakultet, Poljoprivredno-prehrambeni fakultet, Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju i Orijentalni institut, te Centar za interdisciplinarne studije, Centar za ljudska prava, Univerzitetski tele-informatički centar – UTIC i Nacionalna i univerzitetska biblioteka BiH, sa kojom Univerzitet u Sarajevu ima veoma blisku saradnju. Univerzitet u Sarajevu odlučno podržava proces restitucije i zainteresiran je da se ta oblast u što skorijem periodu zakonski uredi na nivou države. Izgradnja nove zgrade Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu na prostoru Kampusa prema Master planu predviđena je u prvoj fazi gradnje, čime se izlazi u susret obavezama po osnovu restitucije prema Srpskoj pravoslavnoj crkvi. Također prioritetni projekat je i izgradnja objekta Muzičke akademije čijom realizacijom bi se izvršile obaveze prema Katoličkoj crkvi. S obzirom da je restitucija proces koji vode državne institucije, očekujemo da se obezbijede finansijska sredstva za izgradnju nove zgrade Ekonomskog fakulteta i nove zgrade Muzičke akademije, kako bi se uz poštivanje zakona ovaj proces riješio na dobrobit svih i ove dvije organizacione jedinice Univerziteta dobile adekvatan smještaj uz pomoć države. Na lokalitetu Kampusa, prioritetnim ostaje i izgradnja kompleksa u koji bi bili smješteni Poljoprivredni i Farmaceutski fakultet i Institut za genetički inženjering i biotehnologiju. Glavni projekti izgradnje Muzičke akademije i kompleksa u koji bi bili smješteni Poljoprivredni i Farmaceutski fakultet i Institut za genetički inženjering i biotehnologiju su završeni i sufinansirani od Kantona Sarajevo.Također, prioritetnim se smatra i rješavanje pitanja smještaja određenih organizacionih jedinica poput Instituta za historiju, Fakulteta zdravstvenih studija, Akademije scenskih umjetnosti, pa i samog Rektorata Univerziteta. Pored redovnih aktivnosti na realizaciji projekta izgradnje Biblioteke Univerziteta u Sarajevu, jedan od prioriteta novog rukovodstva Univerziteta u Sarajevu je izgradnja i uređenje Kampusa Univerziteta u Sarajevu.
ONASA: Kako komentarišete objavljeni podatak da se mnogo mladih ljudi upisuje na privatne fakultete uprkos visokim školarinama? Kako Rektorat UNSA gleda na tu činjenicu?
ŠKRIJELJ: Okvirni zakon o visokom obrazovanju i Zakon o visokom obrazovanju KS ne poznaju distinkciju u pravima i obavezama visokoškolskih ustanova bez obzira da li su one javne ili privatne. Važno je ukazati na to da privatnim univerzitetima niko ne ograničava upisnu politiku, a imaju i slobodu pri formiranju visine školarine. Također, kada je u pitanju struktura upravnih odbora na privatnim univerzitetima nema uticaja države. Privatni univerziteti mogu angažirati onoliko nastavničkog kadra koliko im je dostatno za implementaciju bolonjskog procesa, ali ne smijemo zaboraviti da se tu uglavnom radi o nastavničkom kadru sa Univerziteta u Sarajevu i drugih javnih univerziteta u BiH. A u isto vrijeme Univerzitet u Sarajevu se zbog nedostatnog finansiranja suočava sa osipanjem kadra. Tradicija i rejting na svjetskim rang listama pokazuju kvalitet. Univerzitet u Sarajevu je prvi u Bosni i Hercegovini na rang listama univerziteta, a na nekima čak i jedini univerzitet iz BiH. Mi nastavljamo slijediti put poboljšanog razvoja i unapređenja svih funkcija Univerziteta u Sarajevu, počev od temeljne uloge korektiva mnogih društvenih procesa u Bosni i Hercegovini, preko projekata koji garantiraju bolji razvoj države BiH, a sve to na temelju kvalitetnijeg obrazovanja i razvoja nauke na Sarajevskom univerzitetu.
ONASA: Osipanje kadra je još jedan od problema UNSA što zbog penzionisanja profesora, što zbog finansijske situacije. Kako riješiti ovaj problem?
ŠKRIJELJ: Univerzitet u Sarajevu u budućnosti treba osigurati značajnija finansijska sredstva u jačanju kadrovskih potencijala, prije svega, kroz prijem uspješnih studenata na mjesto asistenata kako bi se odlasci u mirovinu nastavnog osoblja što manje negativno reflektirali na održivost kvaliteta u visokom obrazovanju. Problem treba biti rješavan kroz dobro osmišljene projekte dogovorene sa vladama Kantona Sarajevo, Federacije Bosne i Hercegovine i Vijećem ministara Bosne i Hercegovine, uz angažman sredstava namijenjenih za programe poticaja zapošljavanja pripravnika. Ova aktivnost se mora riješiti sistemski i trajno, kako bi Univerzitet u Sarajevu sačuvao svoju tradicionalnu snažnu kadrovsku strukturu. Najznačajnije ulaganje treba biti u ljudske resurse kroz zapošljavanje i kontinuiranu edukaciju. Univerzitet u Sarajevu je pripremio projekat 200 najuspješnijih studenata na Univerzitetu u Sarajevu u 2017. koji je u decembru prošle godine upućen premijeru, odnosno Vladi Kantona Sarajevo.
ONASA: Kako komentarišete da sve veći broj mladog, obrazovanog kadra odlazi iz zemlje i kako ih zaustaviti?
ŠKRIJELJ: Jedan od načina smanjenja odlaska visokoobrazovanih ljudi iz naše zemlje, jeste upravo kroz realizaciju projekta zapošljavanja novih 200 asistenata – najuspješnijih studenata Univerziteta u Sarajevu. Mi ćemo učiniti sve što je u našoj moći da zadržimo mladi i visokoobrazovani kadar u našoj zemlji, odnosno na našem univerzitetu kao asistente, istraživače i stručnjake.
ONASA: Da li prema Vašem mišljenju treba da budu jednako po kvalitetu rangirani privatni i državni fakulteti u BiH?
ŠKRIJELJ: Po kvalitetu, da.
ONASA: Činjenica je da na pojedinim fakultetima dolazi do hiperprodukcije kadra, dok su na pojedinim fakultetima odsjeci skoro pred gašenjem. Da li upisna politika UNSA treba pratiti potrebe kadrova na tržištu, biti strožija?
ŠKRIJELJ: Treba uzeti u obzir da se Bosna i Hercegovina nalazi na dnu ljestvice kada je u pitanju broj visokoobrazovanog kadra, a da su u Evropi plan modernizacije i strategija EU 2020 usmjereni na povećanje učešća u visokom obrazovanju sa ciljem ostvarivanja 40 posto učešća do 2020. godine. Primarni zadatak bh. društva je, dakle, da povećamo broj visokoobrazovanih, a to ne možemo učiniti ako ograničavamo upisnu politiku. Pristup visokom obrazovanju treba biti potpuno slobodan, a upisna politika Univerziteta u Sarajevu ne treba biti restriktivna. Neusklađenost upisne politike sa tržištem rada nije problem samo Univerziteta u Sarajevu. Problem što kvalitetni stručnjaci koje školujemo nemaju gdje da se zaposle ne može biti samo problem Univerziteta. Na Univerzitetu je da odškoluje kvalitetan kadar, ali se moraju otvarati nova radna mjesta. To nije moguće očekivati od Univerziteta u Sarajevu. Naime, zapošljavanje ne zavisi samo od kvaliteta obrazovanja koje su studenti dobili tokom studija. Brojni su faktori koji određuju mogućnosti zapošljavanja, s jedne strane promjene u opštem stanju ekonomije i tržišta rada, a s druge strane, postoje mnogi faktori koji utiču na izglede za zapošljavanje pojedinca što znači da nemaju svi diplomirani studenti koji su dobili isto obrazovanje slične prilike na tržištu rada.
ONASA: Smatrate li da vlast Kantona Sarajevo treba da ulaže više u edukaciju nastavnog kadra, finansira projekte, naučno – istraživačkih radova i sl.?
ŠKRIJELJ: Činjenica je da finansiranje naučnoistraživačke djelatnosti na svim nivoima u Bosni i Hercegovini nije uopće dostatno.
Mnogostruki su uzroci takvog stanja, od fragmentiranosti naučnoistraživačke zajednice i zakonskih rješenja u Bosni i Hercegovini do ustavnih rješenja koji ne pogoduje centraliziranom i sistemskom državnom razvoju nauke i tehnologije pa do trenutne ekonomske situacije. Kanton Sarajevo kao naš osnivač, kroz finansiranje visokog obrazovanja i nauke, učestvuje velikim udjelom u finansiranju Univerziteta i njegovih organizacionih jedinica koji se u okviru svoje djelatnosti bave naukom i istraživanjem. Univerzitet u Sarajevu ima kapacitete i mora, bez obzira na otežane okolnosti, brižljivo izraditi svoju strategiju razvoja naučnoistraživačke djelatnosti kroz interese njegovih organizacionih jedinica i Univerziteta u cjelini. Očekivanje finansiranja naučnoistraživačkih projekata kroz postojeće domaće fondove svakako nije dovoljno. Sasvim je jasno da nastavno-naučni kadar Univerziteta u Sarajevu kroz fakultete, akademije i naučne institute ima preduvjete za unapređenje postojećih i razvoja novih naučnoistraživačkih pravaca i tehnologija. U tom procesu potrebno je racionalno korištenje postojećih, ali i unapređenje kapaciteta potrebnih za razvoj tehnoloških, tehničkih, humanističkih i društvenih nauka. Univerzitet u Sarajevu će nastaviti borbu za izdvajanje više novca za razvoj naučnoistraživačkog i umjetničkoistraživačkog rada jer smatramo da nije moguće ostvariti vrhunske rezultate, kakvi se očekuju od našeg Univerziteta, uz minimalna ulaganja.
ONASA: Da li uskoro možemo očekivati završetak najavljenog projekta Univerzitetske biblioteke?
ŠKRIJELJ: Zahvaljujući grantu Saudijskog fonda za razvoj Kraljevine Saudijske Arabije, Biblioteka Univerziteta u Sarajevu će biti prvi novoizgrađeni objekt u Kampusu Univerziteta u Sarajevu. U skladu sa dinamikom realizacije aktivnosti u narednom periodu slijedi potpisivanje ugovora sa odabranim konsultantima za izradu Izvedbenog projekta za izgradnju i opremanje Biblioteke Univerziteta u Sarajevu. Nakon potpisivanja ugovora sa odabranim konsultantima predviđen je period od šest mjeseci za izradu Izvedbenog projekta za izgradnju i opremanje Biblioteke Univerziteta u Sarajevu. Izradom Izvedbenog projekta za izgradnju i opremanje Biblioteke Univerziteta u Sarajevu, te njegovom revizijom, stiču se uslovi za raspisivanje tendera za izbor izvođača građevinskih radova, a u kasnijoj fazi i za provedbu procedure za opremanje Biblioteke. Dana 10. 05. 2016. godine u Sarajevu je potpisan Memorandum o razumijevanju između Kraljevine Saudijske Arabije i Bosne i Hercegovine. Predviđeni datum završetka Projekta izgradnje i opremanja Biblioteke Univerziteta u Sarajevu u potpisanom Memorandumu o razumijevanju je 30. 6. 2019. godine.
ONASA: Šta biste poručili mladim, budućim studentima UNSA, ali i studentima drugih univerziteta u BiH?
ŠKRIJELJ: Kao sveobuhvatan univerzitet koji pokriva područja humanističkih, društvenih, medicinskih, prirodno-matematičkih i biotehničkih, tehničkih nauka i umjetnosti, Univerzitet u Sarajevu je do danas bosanskohercegovačkom društvu podario preko 160 hiljada diplomanata, preko 16 hiljada magistranata i preko 3 hiljade doktora nauka. Samo kroz kontinuirano obrazovanje možemo dati doprinos društvu znanja i cjelokupnom čovječanstvu. Do znanja i željenih kompetencija, a time i do uspjeha, dolazi se učenjem i upornim radom i zalaganjem. Budućim i sadašnjim studentima Univerziteta u Sarajevu i drugih univerziteta u Bosni i Hercegovini poručujem da znanje i kompetencije koje steknu na visokoobrazovnih institucijama u našoj zemlji iskoriste za kreiranje bolje budućnosti, svoje i generacija koje dolaze.(kraj)