STRAZBURG, 8. JUNA (ONASA) – Vijeće Evrope zahtijeva od političara u Bosni i Hercegovini da pod hitno prestanu sa ignorisanjem presuda Evropskog suda za ljudska prava u slučaju Sejdić i Finci protiv BiH koji se vodio pred tim sudom i hitno primjene donijete odluke.
U posljednjoj odluci Stalnih predstavnika dražava članica Vijeće Evrope traži se od vlasti u BiH „da odmah pokrenu potrebne izborne reforme, koje bi dovele do usvajanja ustavnih amandmana kojima bi se eliminisala diskriminacija po nacionalnoj pripadnosti.“
U Vijeću Evrope podsjećaju da su lideri nekoliko političkih partija nakon opštih izbora u oktobru potpisali koalicioni sporazum kojim su se, između ostalog, dogovorili da najkasnije šest mjeseci nakon formiranja vlada na svim nivoima usvoje „ograničene izmjene Ustava i izbornog zakonodavstva u cilju sprovođenja sadašnjih presuda“, ali da rezultata nema.
“Čvrsto insistiramo da se najveći značaj da momentalnom pokretanju izborne reforme i apelujemo na političke lidere i sve relevantne organe da obezbijede da obaveza koju su sebi nametnuli dovede do konkretnih rezultata, i da, uz sprovođenje svih neophodnih konsultacija, preduzmu sve potrebne radnje kako bi se obezbijedilo usvajanje ustavnih i zakonskih amandmana u cilju eliminisanja diskriminacije po osnovu nacionalne pripadnosti na izborima za Predsjedništvo i Dom naroda Bosne i Hercegovine,” navodi se u odluci.
Vijeće Evrope podsećaju da je presuda u slučaju Sejdić i Finci donijeta prije 14 godina i da su do sada, pod ustim zakonskim uslovima, održana četiri izborna ciklusa.
Naglašavajući da takvu praksu Evropski sud za ljudska prava smatra diskriminatorskom, pozivaju političare da ispune data obećanja.
Stalni predstavnici država članica u Vijeću Evrope pozvali su se u odluci i na podnesak Komesarke za ljudska prava Dunje Mijatović, koja je više puta slala slične apele vlastima u BiH.
Ona u svom podnesku izražava zabrinutost što su diskriminatorne odredbe na snazi punih 14 godina nakon prve donijete presude u slučaju „Sejdić i Finci protiv BiH“ i da one sprečavaju mnoge državljane Bosne i Hercegovine da u potpunosti uživaju svoja demokratska prava.
„Onima koji ne pripadaju jednom od konstitutivnih narodima, koji su u Ustavu definisani kao „Ostali“, uskraćeno je pravo da se kandiduju na izborima u Predsjedništvu i Domu naroda Bosne i Hercegovine u proteklih 28 godina. To uključuje nacionalne manjine koje su vijekovima živele u Bosni i Hercegovini.“
Ona dodaje da četiri interne rezolucije, mnoge odluke Komiteta Ministara i intenzivan angažman međunarodne zajednice nisu urodili plodom i doveli do ispunjavanja presuda Suda za ljudska prava u ukupno pet presuda koje se bave tim pitanjem.
„Prema mišljenju Komesara, vrijeme je uvek bilo od suštinske važnosti u izvršenju ovih presuda, a negativan uticaj kašnjenja na društvenu koheziju i međuetničke odnose je bio značajan. Duboko usađeni „etnički ključevi“ u ustavni sistem zemlje, na državnom i entitetskom nivou, tokom godina su pojačali podjele duž etničkih linija, što je negativno uticalo na stanje ljudskih prava u zemlji,“ navela je Dunja Mijatović u podnesku.
Ona je podsjetila da je Venecijanska komisija upozorila na te rizike još 2006. godine, u mišljenju o ustavnoj reformi iz te godine, u kome je navedeno da pojmovi „konstitutivnih naroda” i „Ostalih” vode do raslojavanja društva i pogoršavanja etničkih tenzija
„Komesar dijeli mišljenje Venecijanske komisije da su oni koji su odlučili da se „isključe“ iz jednog od konstitutivnih naroda svoj „etnički identitet“ zamijenili „identitetom kroz državljanstvo“ i da „ovaj stav treba podsticati, između ostalog, kroz jačanje položaja „Ostalih“ na ustavnom nivou“, navedeno je u podnesku.
Dunja Mijatović je ocijenila da je neizvršenje ovih presuda od strane vlasti doprinjelo daljem pogoršanju situacije u Bosni i Hercegovini i pojačalo etničke podjele.
„Povećane prijetnje miru i stabilnosti, porast govora mržnje, veličanje ratnih zločinaca i nesankcionisano poricanje genocida, kao i dugogodišnje podjele u obrazovanju po etničkoj liniji, samo su neke od negativnih posljedica očuvanja sistema zasnovanog na etničkoj diskriminaciji. Imperativ je da se vlasti fokusiraju na izgradnju države zasnovane na ravnopravnosti građana, a ne na dalje ugrađivanje etničke diskriminacije u Ustav i izborno zakonodavstvo,“ navodi se između ostalog u podnesku Komesara za ljudska prava Vijeća Evrope upućenom Stalnim predstavnicima država članica Vijeća Evrope na razmatranje tokom evaluacije primjene presuda Suda za ljudska prava, među kojima je i pet onih koje se odnose na odredbe izbornog zakona i ustava Bosne i Hercegovine, od kojih je najpoznatiji slučaj Sejdić Finci, javlja N1.